Burn out

Toen ik ging werken als therapeut dacht ik de perfecte match gevonden te hebben. Ik genoot zo van het contact met mensen, en kwam meestal energiek en voldaan uit de gesprekken. Toch merkte ik na verloop van tijd een enorme vermoeidheid, die ik niet kon plaatsen. Ik ging stug door met werken, tot ik ziek thuis kwam te zitten… Hoe kun je nou burn out raken van iets waar je energie van krijgt?

In mijn praktijk begeleid ik nu regelmatig hulpverleners, docenten en voorgangers die opgebrand zijn. Stuk voor stuk mensen die genieten van het contact met mensen, omgaan met groepen, leidinggeven, en die uiteindelijk stranden en niet meer verder kunnen.

Het heeft heel lang geduurd tot ik door kreeg wat er aan de hand was: kennelijk was de energie die wij allemaal kregen uit ons werk zo krachtig dat wij het heel lang volhielden. Maar uiteindelijk was die energie niet voldoende om gezond te blijven. Dit fenomeen maakte me nieuwsgierig naar energie: wat is energie, hoe krijg je energie, en hoe verlies je energie? 

Mijn ontdekking:

Er zijn verschillende soorten energie, die elk hun eigen voedingswaarde en functie hebben, en die ook allemaal nodig zijn om gezond te blijven. Ze zijn niet inwisselbaar, zoals een tekort aan vitamine C niet aangevuld kan worden met een overschot aan vitamine D. 

Categorieën energie

Ik onderscheid globaal de volgende twee  hoofdcategorieën:

• interpersoonlijke energie: energie die je krijgt uit het contact met anderen.
• intrapersoonlijke energie: energie die je krijgt uit ‘op jezelf’ zijn. 

Interpersoonlijke energie heeft dan weer 3 verschillende vormen:

1. Ik ben van betekenis voor de ander: de basale menselijke behoefte om van betekenis te zijn voor anderen, anderen te helpen, te onderwijzen, te steunen.

2. De ander is van betekenis voor mij: de basale menselijke behoefte om zorg te ontvangen, getroost te worden, bijgestuurd en geconfronteerd te worden door en te leren van anderen.

3. Ik ben deel van een geheel: de basale menselijke behoefte aan deel te zijn van een gezin, groep, team, om samen op te trekken en samen te bouwen aan een gezamenlijk doel.

Intrapersoonlijke energie heeft ook weer 2 verschillende vormen:

4. Gezonde zelfzorg: de basale behoeften als slaap, eten en drinken, maar ook ‘je wonden te likken’, sporten, lezen, tot rust te komen, etc.

5. Reflectie: de behoefte om betekenis te geven aan wat je ervaart, besluiten te nemen, en nieuwe plannen te maken.

Voorkeuren

Ieder mens heeft zo zijn voorkeuren. Veel hulpverleners vinden het bijvoorbeeld ongemakkelijk om voor zich te laten zorgen, of laten gezonde zelfzorg achterwege. Terugkijkend op mijn eigen opbranden zie ik nu dat ik een eenzijdig dieet had van ‘betekenis voor de ander’ en ‘reflectie’. Een dieet dat wel voedend is, maar cruciale vitamines mist. 

Bovenstaand overzicht van de vijf energieën levert me het volgende op:

Elke keer dat ik nu me vermoeid en overvraagd voel weet ik dat ik waarschijnlijk een gebrek heb aan drie energieën: anderen van betekenis laten zijn voor mij, deel van een geheel zijn en gezonde zelfzorg. Op die drie gebieden heb ik dan werk te doen: door bier te gaan drinken met vrienden, een supervisor of een leertherapeut op te zoeken of een collega die me niet spaart, in de tuin een boek te lezen, een week op tijd naar bed gaan, etc. Balans zoeken en houden dus! 

Wat zijn jouw voorkeurenergieën? En waar zit je tekort?